غار سراب، با 78 هکتار وسعت حریم، در هزار متری جنوب روستای سراب از توابع بخش گلتپه شهرستان کبودراهنگ و 87 کیلومتری شمال غربی شهر همدان، واقع شده است. فاصله ی غار سراب کبودراهنگ با دهانه غار علیصدر 7570 متر و با غار سواشی 4 کیلومتر است.
جاذبه ای بسیار دیدنی در سال 1340 در استان همدان کشف شد. این کشف که اطلاعات خوبی را در اختیار محققان گذاشت غاری در 87 کیلومتری شمال همدان در اطراف روستایی به نام سراب است. نام غار که برگرفته از همین روستا است برخی از ویژگی های آن را به نمایش میگذارد که در این میان میتوان به سراب های متعدد داخل و اطراف آن اشاره کرد. غار زیبای سراب که به گاماسیاب نهاوند و کبودراهنگ شهره است در شش کیلومتری بزرگترین غار کشور یعنی غار علی صدر قرار دارد. به گفته برخی از محققان غار سراب ادامه غار علی صدر است و این فقط یک احتمال است و تا زمانی که کشف کامل دو غار انجام نشده است، این نظریه باقی خواهد ماند.
ورود به غار
این جاذبه زیبا که در زمره غار های باریک قرار گرفته است از ورودی راحتی به طول سه متر و عرض دو متر برخوردار است ولی برخلاف دهنه غار بعضی از قسمت های داخل آن تنگ و کوتاه است به طوری که تنها یک نفر قادر به عبور از آن است اگرچه با کمی سختی همراه است ولی وجود صحنه های شگفت انگیزی در آن لذت را برای دیدن و حرکت به جلو دو چندان میکند.
غار محبوب سراب که بر روی یک لایه گسل قرار گرفته است بر اثر بخار چشمه های ماگمایی و برخی گازها که بر اثر فعالیت درون گسل به بالا راه پیدا کرده اند، تشکیل شده است و به خاطر اختلاف دمایی که در بیرون و داخل آن است همه روز مقدار قابل توجهی بخار از غار خارج میشود که این منجرب به کوچک شدن دالان ها شده است همچنین به خاطر این بخار ها تمامی آهک ها و سنگ های آن از لبه های قرنیز شکل برخوردار هستند. غار که در ارتفاع 2570 متری از سطح دریا قرارگرفته است به طول 1000متر است و سراسر با سنگ آهک و سنگ های دگرگون پوشیده شده است. داخل غار هم مملو از تالاب ،دهلیز و دریاچه است که با نظم دقیقی کنار هم قرار گرفته اند. از زیباترین قسمت های غار دریاچه ای در انتهای آن است که 300 متر مساحت دارد و دارای تعدادی جزیره است به این قسمت از غار تالار مرجان میگویند که توسط دالان باریکی به دریاچه دایره ای شکل دیگر وصل میشود این دریاچه توسط دالان پرپیچ و خم دوباره به دالان مرجان راه پیدا میکند از زیبایی های دیگر تالار مرجان وجود چند دهلیز مسدود شده و اسکلت فسیل شده جانور کوچکی است که هم چنان در این تالار باقی مانده است.غار سراب به خاطر خصوصیاتی که دارد این امکان را تنها برای غار نوردارن حرفه ای فراهم کرده است تا بتوانند از صعود آن لذت ببرند.
غار سراب با دهانه غار علیصدر ۷۵۷۰ متر و ۴ کیلومتر با غارسوباشی فاصله دارد و فاصله مسیر طی شده از دهانه غار تا انتهای غار، ۲۹۶۰ متر با دامنه تغییرات ارتفاعی ۷/۱۹ متر است.
وسعت حریم در نظر گرفته شده برای غار، ۷۸ هکتار است و این غار از طریق فرسایش و ایجاد حفره های ریز در توده سنگ های آهکی و به هم پیوستن تدریجی این حفره ها در طی سالیان طولانی ایجاد شده است.
قدمت این پدیده در حدود دوران دوم زمین شناسی یعنی دوره ژوراسیک ( ۱۳۶ تا ۱۹۰ میلیون سال قبل ) تخمین زده میشود.
سقف غارپوشیده از رسوبات کربنات کلسیم خالص و مخلوط با عناصر شیمیایی دیگر است. این رسوبات به صورت های مختلف، استالاگتیت هایی با فرم های جذاب ایجاد کرده اند و در کف غار و در جاهایی که آب وجود ندارد نیز استالاگمیت ها منظره زیبایی به وجود آورده اند.
منشا آب غار، جریان های زیر زمینی، ریزش های جوی و نفوذ آب های سطحی است که به صورت قطرات آب از دیواره ها، شکاف ها و سقف غار به درون آب میریزد. علاوه برآن در منابع جغرافیایی آمده است، آب غار علیصدر نیز از غار سراب سرچشمه میگیرد.
درجه حرارت آب غار سراب ۱۲ درجه و این آب فاقد بو و مزه خاص و دارای اسیدیته نزدیک به خنثی است، رنگ آن آبی کم رنگ و بسیار زلال است به طوری که حتی در نقاطی با عمق ۱۰ متر، بستر آن در نور معمولی و با چشم غیر مسلح به خوبی قابل رویت است. همچنین به دلیل وجود املاح آهکی، غیر قابل شرب است.
هوای داخل غار سبک، تمیز، عاری از گرد و غبار و کاملا ساکن و محیط غار اشباع از بخار آب است و دمای داخل غار نیز در طول سال ثابت و حدود ۱۴ درجه سانتی گراد است.
در مجموع غار فاقد هر نوع حیات جانوری است. اما در بازدید های به عمل آمده وجود برخی حشرات در غار اثبات گردید.
قدمت این پدیده در حدود دوران دوم زمین شناسی یعنی دوره ژوراسیک ( 136 تا 190 میلیون سال قبل ) تخمین زده میشود.
سقف غارپوشیده از رسوبات کربنات کلسیم خالص و مخلوط با عناصر شیمیایی دیگر است. این رسوبات به صورت های مختلف، استالاگتیت هایی با فرم های جذاب ایجاد کرده اند و در کف غار و در جاهایی که آب وجود ندارد نیز استالاگمیت ها منظره زیبایی به وجود آورده اند.
منشا آب غار، جریان های زیر زمینی، ریزش های جوی و نفوذ آب های سطحی است که به صورت قطرات آب از دیواره ها، شکاف ها و سقف غار به درون آب میریزد. علاوه برآن در منابع جغرافیایی آمده است، آب غار علیصدر نیز از غار سراب سرچشمه میگیرد.
درجه حرارت آب غار سراب 12 درجه و این آب فاقد بو و مزه خاص و دارای اسیدیته نزدیک به خنثی است، رنگ آن آبی کم رنگ و بسیار زلال است به طوری که حتی در نقاطی با عمق 10 متر، بستر آن در نور معمولی و با چشم غیر مسلح به خوبی قابل رویت است. همچنین به دلیل وجود املاح آهکی، غیر قابل شرب است.
هوای داخل غار سبک، تمیز، عاری از گرد و غبار و کاملا ساکن و محیط غار اشباع از بخار آب است و دمای داخل غار نیز در طول سال ثابت و حدود 14 درجه سانتی گراد است.
در مجموع غار فاقد هر نوع حیات جانوری است. اما در بازدید های به عمل آمده وجود برخی حشرات در غار اثبات گردید.